Ο Ἀρκτῖνος ὁ Μιλήσιος ήταν ένας από τους αρχαιότερους επικούς ποιητές-αρχαιότερος από όλους σύμφωνα με τον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα[1].
Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, επικαλούμενος μαρτυρία του Φανία, υποστηρίζει ότι ο Αρκτίνος ήταν σύγχρονος με τον Λέσχη (που θεωρούνταν ο ποιητής της Μικράς Ιλιάδος) και ότι έχασε μάλιστα από αυτόν σε κάποιο ποιητικό διαγωνισμό[2]. Άλλες πηγές τοποθετούσαν τον Αρκτίνο στον 8ο π.Χ. αιώνα[3] και τον θεωρούσαν μαθητή του Ομήρου[4], ενώ σύγχρονοι ερευνητές υποθέτουν ότι άκμασε περί το 650 π.Χ.
Του αποδίδονταν τα κύκλια έπη Αιθιοπίς, Ιλίου Πέρσις και Τιτανομαχία. Αν και από τα έπη αυτά σώθηκαν ελάχιστα μόνον αποσπάσματα[5], είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμενό τους χάρη σε ένα διδακτικό κείμενο του 2ου μ.Χ. αιώνα, τη "Χρηστομάθεια" του Πρόκλου:
• Στην "Αιθιοπίδα" ο Αχιλλέας σκότωνε σε μονομαχία τη βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια και τον βασιλιά των Αιθιόπων Μέμνωνα που είχαν έρθει στο Ίλιον να βοηθήσουν τους Τρώες. Αργότερα επιτιθέμενος εναντίον της Τροίας σκοτωνόταν με τη σειρά του από τον Πάρη στον οποίο συμπαραστεκόταν ο θεός Απόλλων. Μετά από σφοδρή μάχη ο Αίας και ο Οδυσσέας κατόρθωναν τελικά να πάρουν το πτώμα του Αχιλλέα και να το μεταφέρουν στο στρατόπεδο των Αχαιών. Η Θέτις όμως άρπαζε το σώμα του γιου της από τη νεκρική πυρά και το μετέφερε στη νήσο Λευκή [Αχίλλειος νήσος]. Και η Αιθιοπίδα τελείωνε με τη φιλονικία Οδυσσέα και Αίαντα για το ποιος είναι ο πιο άξιος για να πάρει τα όπλα του νεκρού ήρωα.
• Η "Ιλίου Πέρσις" περιέγραφε την εκπόρθηση της Τροίας με την βοήθεια του Δούρειου Ίππου, καθώς και τις λεηλασίες, τις ιεροσυλίες και τις βάρβαρες σφαγές που επηκολούθησαν, εξαιτίας των οποίων η Αθηνά και οι υπόλοιποι θεοί αποφάσισαν να τιμωρήσουν αυστηρά τους Αχαιούς κατά την επιστροφή τους στην πατρίδα.
Τέλος, η "Τιτανομαχία", η οποία συχνά αποδιδόταν στον Εύμηλο τον Κορίνθιο[6], διηγιόταν τη σύγκρουση του Δία και των άλλων Ολυμπίων θεών με τους Τιτάνες, που έληξε με την ήττα των τελευταίων και τη φυλάκισή τους στον Τάρταρο.
• W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Arctinus of Miletus".
2. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 1.131.6· [Φανίας δὲ πρὸ Τερπάνδρου τιθεὶς Λέσχην τὸν Λέσβιον Ἀρχιλόχου νεώτερον φέρει τὸν Τέρπανδον, διημιλλῆσθαι δὲ τὸν Λέσχην Ἀρκτίνῳ καὶ νενικηκέναι].
3. Λεξικόν Σουΐδα, λήμμα: "Ἀρκτῖνος"· [Ἀρκτῖνος Τήλεω τοῦ Ναύτεω ἀπογόνου, Μιλήσιος ἐποποιός, μαθητὴς Ὁμήρου, ὡς λέγει ὁ Κλαζομένιος Ἀρτέμων ἐν τῷ περὶ Ὁμήρου, γεγονὼς κατὰ τὴν θ΄ ὀλυμπιάδα, μετὰ τετρακόσια ἔτη τῶν Τρωικῶν].
4. Ιωάννης Τζέτζης, Χιλιάδες, 13.641· [Ἀρκτῖνος ὁ Μιλήσιος ἦν μαθητὴς Ὁμήρου].
5. Ομηρικά - Επικός κύκλος, εκδόσεις Κάλβος, 2005.
• M. West, Greek epic fragments: From the seventh to the fifth enturies BC, Loeb, 2003.
6. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 277d · [οἶδα ὅτι ὁ τὴν Τιτανομαχίαν ποιήσας, εἴτ᾿ Εὔμηλός ἐστιν ὁ Κορίνθιος ἢ Ἀρκτῖνος ἢ ὅστις δήποτε χαίρει ὀνομαζόμενος …].
Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, επικαλούμενος μαρτυρία του Φανία, υποστηρίζει ότι ο Αρκτίνος ήταν σύγχρονος με τον Λέσχη (που θεωρούνταν ο ποιητής της Μικράς Ιλιάδος) και ότι έχασε μάλιστα από αυτόν σε κάποιο ποιητικό διαγωνισμό[2]. Άλλες πηγές τοποθετούσαν τον Αρκτίνο στον 8ο π.Χ. αιώνα[3] και τον θεωρούσαν μαθητή του Ομήρου[4], ενώ σύγχρονοι ερευνητές υποθέτουν ότι άκμασε περί το 650 π.Χ.
Του αποδίδονταν τα κύκλια έπη Αιθιοπίς, Ιλίου Πέρσις και Τιτανομαχία. Αν και από τα έπη αυτά σώθηκαν ελάχιστα μόνον αποσπάσματα[5], είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμενό τους χάρη σε ένα διδακτικό κείμενο του 2ου μ.Χ. αιώνα, τη "Χρηστομάθεια" του Πρόκλου:
• Στην "Αιθιοπίδα" ο Αχιλλέας σκότωνε σε μονομαχία τη βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια και τον βασιλιά των Αιθιόπων Μέμνωνα που είχαν έρθει στο Ίλιον να βοηθήσουν τους Τρώες. Αργότερα επιτιθέμενος εναντίον της Τροίας σκοτωνόταν με τη σειρά του από τον Πάρη στον οποίο συμπαραστεκόταν ο θεός Απόλλων. Μετά από σφοδρή μάχη ο Αίας και ο Οδυσσέας κατόρθωναν τελικά να πάρουν το πτώμα του Αχιλλέα και να το μεταφέρουν στο στρατόπεδο των Αχαιών. Η Θέτις όμως άρπαζε το σώμα του γιου της από τη νεκρική πυρά και το μετέφερε στη νήσο Λευκή [Αχίλλειος νήσος]. Και η Αιθιοπίδα τελείωνε με τη φιλονικία Οδυσσέα και Αίαντα για το ποιος είναι ο πιο άξιος για να πάρει τα όπλα του νεκρού ήρωα.
• Η "Ιλίου Πέρσις" περιέγραφε την εκπόρθηση της Τροίας με την βοήθεια του Δούρειου Ίππου, καθώς και τις λεηλασίες, τις ιεροσυλίες και τις βάρβαρες σφαγές που επηκολούθησαν, εξαιτίας των οποίων η Αθηνά και οι υπόλοιποι θεοί αποφάσισαν να τιμωρήσουν αυστηρά τους Αχαιούς κατά την επιστροφή τους στην πατρίδα.
Τέλος, η "Τιτανομαχία", η οποία συχνά αποδιδόταν στον Εύμηλο τον Κορίνθιο[6], διηγιόταν τη σύγκρουση του Δία και των άλλων Ολυμπίων θεών με τους Τιτάνες, που έληξε με την ήττα των τελευταίων και τη φυλάκισή τους στον Τάρταρο.
Σημειώσεις
1. Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, Ρωμαϊκή αρχαιολογία, 1.68.2.• W. Smith, A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, "Arctinus of Miletus".
2. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 1.131.6· [Φανίας δὲ πρὸ Τερπάνδρου τιθεὶς Λέσχην τὸν Λέσβιον Ἀρχιλόχου νεώτερον φέρει τὸν Τέρπανδον, διημιλλῆσθαι δὲ τὸν Λέσχην Ἀρκτίνῳ καὶ νενικηκέναι].
3. Λεξικόν Σουΐδα, λήμμα: "Ἀρκτῖνος"· [Ἀρκτῖνος Τήλεω τοῦ Ναύτεω ἀπογόνου, Μιλήσιος ἐποποιός, μαθητὴς Ὁμήρου, ὡς λέγει ὁ Κλαζομένιος Ἀρτέμων ἐν τῷ περὶ Ὁμήρου, γεγονὼς κατὰ τὴν θ΄ ὀλυμπιάδα, μετὰ τετρακόσια ἔτη τῶν Τρωικῶν].
4. Ιωάννης Τζέτζης, Χιλιάδες, 13.641· [Ἀρκτῖνος ὁ Μιλήσιος ἦν μαθητὴς Ὁμήρου].
5. Ομηρικά - Επικός κύκλος, εκδόσεις Κάλβος, 2005.
• M. West, Greek epic fragments: From the seventh to the fifth enturies BC, Loeb, 2003.
6. Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί, 277d · [οἶδα ὅτι ὁ τὴν Τιτανομαχίαν ποιήσας, εἴτ᾿ Εὔμηλός ἐστιν ὁ Κορίνθιος ἢ Ἀρκτῖνος ἢ ὅστις δήποτε χαίρει ὀνομαζόμενος …].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου